W erze AI, umiejętnie użyta i dostosowana do charakteru biznesu szeroko rozumiana technologia, może ułatwić rozwój i umożliwić przewagę konkurencyjną.
Technologia i kompetencje
– Technologia pozwala na rozszerzanie kompetencji, dzięki czemu produkty i usługi mogą stać się lepsze, szybciej dostępne i tańsze. Przewaga konkurencyjna staje się możliwa za sprawą narzędzi, dzięki którym ludzie pracują efektywniej albo są wręcz przez algorytm zastępowani. W wielu przypadkach pozwalają również lepiej zrozumieć klientów – mówi prof. Pinar Ozcan z Uniwersytetu Oxfordzkiego.
Co można uznać za przełomową technologię? Według prof. Ozcan blockchaine, AI i uczenie maszynowe AI oraz wirtualną rzeczywistość. To one pozwalają przedsiębiorcom mieć większy wpływ na współuczestnictwo w światowym biznesie i dostarczać produkty w bardziej efektywny sposób. Według ekspertki główne zalety technologii blockchain to: transparentność, bezpieczeństwo, redukcja kosztów, dostępność, identyfikowalność, wydajność. – Blockchain zmienia sposób w jaki żyjemy – mówi Ozcan. – Ważne jest, że trudno go skorumpować, więc wiele krajów zaczyna go używać np. podczas wyborów w kontekście prowadzenia rejestrów cyfrowych i inteligentnych kontraktów.
Fintechy już dziś korzystają chętnie ze zdecentralizowanych finansów, co pokazuje jak kierunki rozwoju wyznacza sztuczna inteligencja. Nowoczesne aplikacje pozwalają na zawieranie inteligentnych kontraktów (sprawdzają się np. w obszarze praw autorskich, które można szybko zweryfikować), są pomocne w zakresie bezpieczeństwa czy cyfrowej waluty a także ewidencjonowania, np. w opiece medycznej, głosowaniach, własności intelektualnej.
Wirtualna rzeczywistość
To wg Pinar Ozcan kolejna interesująca ścieżka technologiczna, której warto się przyjrzeć. I choć jak sama zastrzega, podane przez nią przykłady działań mogą wydawać się abstrakcyjne w kontekście mniejszych startupów, to jednak w mikroskali mogą być podpowiedzią, jak budować społeczności w sieci skoncentrowane wokół jednego produktu. Koncert Justina Bibera w Metaverse, nie tylko przyniósł mu korzyści finansowe, ale też widownię na niespotykaną skalę i społeczność zbudowaną wokół tego wydarzenia. Z kolei przykład kontrowersyjnego pomysłu Robloxu Gucciego jest wg Pinar Ozcan obarczony ryzykiem rozwodnienia marki.
Dla biznesu interesujące może być też cyfrowe partnerstwo, tworzenie cyfrowych bliźniaków, budowanie kontaktów, wymiana dobrych praktyk czy po prostu oryginalny sposób prezentacji oferty klientom. Korzyści z rzeczywistości wirtualnej mogą być olbrzymie w sprzedaży operacyjnej i sprzedaży B2B oraz w marketingu, choć wiele firm sobie z tego nie zdaje sprawy- podpowiada Ozcan.
AI wpływa na produkty i usługi
Sztuczna inteligencja sprawdza się choćby w obszarze finansów – to już fakt. Rozwiązuje wiele problemów, pozwalając na redukcję kosztów screeningu i monitoringu (efekt: szybsza dostawa i tańszy produkt), redukcję kosztów researchu (efekt: lepsze dopasowanie produktu do klienta) czy redukcję kosztów dostawy co przekłada się na lepszy dostęp. Na przykład dla fintechu pożyczkowego to szansa, by szybciej zyskać klienta. Sprawdzenie ubiegającego się o pożyczkę i udzielenie mu jej w 10 sekund nie dlatego, że nie został odpowiednio zweryfikowany, ale dlatego że szereg danych błyskawicznie przetworzono, to skok technologiczny, od którego tylko krok do coraz bardziej „szytego na miarę” produktu.
Dane już od pewnego czasu stały się cenną walutą. Im większy dostęp do nich, tym większa szansa na generowanie kolejnych. Dzięki sztucznej inteligencji błyskawiczny rozwój przeżyły np. platformy big techów. Jak to się stało, że tak urosły? Prof. Ozcan mówi o wielkiej wojnie, którą toczą pomiędzy sobą platformy takie jak Amazon, Apple, Netflix i inne, ale istotne jest, że ta wojna wpływa też na sektor znacznie bardziej tradycyjny. Sieć pomaga w rozwoju i deklasuje tych, którzy nie zdążyli. Producenci samochodów inwestują w platformy transportowe, Airbnb ugruntowało swoją pozycję w obszarze wynajmu mieszkań, Netflix zdominował rynek filmowy w sieci – przykłady można mnożyć bez trudu. Dlaczego tak szybko rosną? Bo zwycięzca bierze wszystko – mówi Ozcan – i zabija wszystko co jest wokół.
Czy obecnym na rynku dostawcom łatwo jest przejść na platformy oparte na danych? To trudne pytanie i w zasadzie można na nie odpowiedzieć wyłącznie w sposób wymijający: to zależy. Jeśli przedsiębiorca rozważa „platformizację” – podpowiada ekspertka – musi zastanowić się jakie zalety ma jego firma. Czy jest to duża baza klientów, reputacja i zdolności techniczne do jej powiększenia,? Może doświadczenie regulacyjne? Dostęp do danych? Czy może ich użyć? Trzeba pamiętać, że nie każdy produkt nadaje się do rozwijania na platformach.
Uczenie maszynowe
Już wiadomo, że prognozowanie, uczenie maszynowe, szeroko rozumiana sztuczna inteligencja, pozwalają m.in. pozyskiwać klientów, dając im złożoną ofertę. Na rynku jest wiele narzędzi wykorzystujących AI do zarządzania pieniędzmi. Prof. Ozcan przywołuje choćby przykład brytyjskiego „Plum”, który ma pomagać użytkownikowi lepiej zarządzać finansami czy kanadyjską platformę, gotową za efektywne wykorzystanie przyznanej pożyczki, obniżyć klientowi jej koszt, bo jest mniej ryzykowny dla firmy.
Podobnych przykładów jest wiele, ale tu ekspertka przestrzega – zwłaszcza tam, gdzie mamy do czynienia z danymi wrażliwymi, zaufanie klienta nie może być wystawiane na próbę, a niestety takie sytuacje nie są rzadkie. Jednym z nich może być bank NEO, w którym dochodziło do awarii systemów. Infrastruktura takich platform wymaga ogromnych inwestycji i to tam powinien być położony nacisk, a nie na interfejs, co jest częstym przypadkiem.
Partnerstwa dla fintechów
Czy warto szukać partnera start-upu np. w dużym banku – zadają sobie często pytanie przedsiębiorcy. I znowu: to zależy. Prof. Pinar Ozcan przestrzega, że istnieje sporo przeszkód na tej drodze, szczególnie w obszarze harmonizacji danych. Fakt, że dane często znajdują się w silosach firmy, że zbudowano na nich sporo struktur organizacyjnych, powoduje, że jest tam wiele ośrodków zysku, a brak całościowego spojrzenia. Wykorzystywanie danych od tej organizacji w ramach współpracy może być skomplikowane. Szpital czy bank nie są jedynym możliwym partnerem dla start-upu jeśli chodzi o pozyskiwanie danych – przekonuje ekspertka. Jednak podając przykład alternatywnego podejścia – serwis Victor Fi, który łączy bank z fintechem – zastrzega, że też jest to rozwiązanie obarczone ryzykiem. Warto zwracać uwagę na każdy szczegół umowy, ponieważ firmy tego typu mają tendencje do wchłaniania mniejszych.
Pinar Ozcan jest profesorem przedsiębiorczości i innowacji, a także dyrektorem akademickim Oxford Entrepreneurship Centre oraz Oxford Future of Finance and Technology (Fintech) Initiative. Specjalizuje się w strategiach, przedsiębiorczości i rynkach technologicznych. Jej obecne badania obejmują sztuczną inteligencję i modele biznesowe w fintechach, otwartą bankowość, zakłócenia cyfrowe i rozwój dużych platform technologicznych.
