Co będzie sukcesem firmy, a co twoim? Co można dla niego poświęcić? Jaka jest wizja, misja i strategia start-upu? Czy masz pomysł na kulturę organizacyjną firmy? To tylko niektóre pytania, które warto sobie postawić, wchodząc na rynek  – przekonywał dr Jan Zając.

Zanim zaczniesz budować, przemyśl i spytaj wspólników

To wskazówka, bez której nie warto zaczynać przedsięwzięcia biznesowego – mówił dr Jan Zając podczas wykładu Innovatorium. Zbiór pytań, które należy zadać sobie (i wspólnikom), a potem na nie odpowiedzieć, może radykalnie zmienić podejście do kierunku i charakteru powstającego biznesu.

Co chcesz osiągnąć (rozwiązać problem, zbudować działający produkt, stworzyć firmę, robić coś dla siebie i mieć fun), co będzie sukcesem firmy (przetrwanie roku, praca dla prestiżowych klientów, zbudowanie biznesu na lata, bycie liderem niszy w Polsce, wyjście z firmy przez wejście na giełdę), co będzie twoim sukcesem osobistym (sprawdzenie się w roli przedsiębiorcy, zbudowanie firmy, która zatrudnia 100 osób, kupno mieszkania a może ustawienie się do końca życia), co możesz dla tego poświęcić (pensję, czas, robienie tego co lubisz najbardziej, etat na uczelni, relacje z bliskimi i sprawy rodzinne)?

Warto takie kwestie przedyskutować już  na początku, by mieć pewność, czy cele są takie same, podobnie jak gotowość do ich osiągania – przestrzegał dr Zając.  

Ekspert przypomniał teorię czterech palników Sedarisa, których nie da się w jednakowym stopniu zasilić.  Zdrowie, praca, rodzina, przyjaciele – trudno zadbać o nie w jednakowym stopniu, prowadząc biznes.  – Teoria mówi, że jeśli chcecie robić coś dobrze, to trzeba zgasić jeden z palników, a jeśli bardzo dobrze – to dwa. Praca będzie pożerać pozostałe palniki, czy jesteście na to gotowi? – pytał Zając.

Misja, wizja, strategia

Jaki jest na 2024 rok główny cel waszego startupu? To kolejne pytanie, które padło podczas wykładu.

Zapewne wśród odpowiedzi znajdzie się któraś z opcji:

• Zysk/marża – po to głownie działa firma
• Przychody / liczba klientów – w startupie częste zjawisko na początku
• Użytkownicy /użycie produktu
• Budowa IP, technologia, patenty – to też możliwy cel – by potem sprzedać produkt korporacji.

– Wiedzieć to – to pierwszy krok w tworzeniu strategii – podsumował dr Zając.

Tworzenie strategii przypomina wielowarstwową strukturę – wyjaśniał. – Misja to cel, który chcemy osiągnąć (np. wykrywać na wczesnym etapie ryzyko zachorowania na raka), wizja – to wyobrażenie, w jaki sposób dzięki naszej pracy będzie wyglądać świat ( np. spadnie liczba umierających na raka, leczenie będzie tańsze i łatwiejsze), strategia to plan, jak to wszystko zrealizować (np. tworząc zespół AI z doświadczeniem medycznym albo zintegrować obecne rozwiązania przez API itp.), cele i możliwość zmierzenia sukcesu (np. pozyskanie większej liczby danych albo finansowania i doświadczonych inżynierów do zespołu), road map to plan, który ułatwi realizację celów. – I kiedy już to wszystko przygotujecie, i tak wszystko się zmieni – mówił Jan Zając. – Ważne żeby na wstępie testować, szybko działać, poprawiać.

Kultura organizacyjna i ludzie

W stosunku do planów, podczas drogi biznesowej, zmieni się zapewne większość. Natomiast ludzie, którzy pozostaną, będą największym kapitałem start-upu. – To podejście odróżni waszą firmę od innych – mówił Jan Zając. Dodając jednocześnie, że kultura i wartości to krytyczne wybory. Dlaczego? Konieczne będzie godzenie otwartości z dylematem informowania o złych wynikach firmy. Albo zareagowanie w sytuacji, gdy załoga nie zechce pracować stacjonarnie. A jakie rozwiązanie będzie dobre i zgodne z kulturą, gdy najlepszy sprzedawca oszuka pracodawcę w systemie? – Wartość firmy to odpowiedzi na powyższe pytania. Jak bylibyście w stanie się zachować? – pytał retorycznie Zając.

Zwinne zarzadzanie i OKR-y

Wyznaczanie celów, OKR-y czyli system stawiania i rozliczania celów, jak mówił Zając – nie jedyna rzecz, którą robi zespół, ale najważniejsza. Ekspert wyjaśniał w jaki sposób budować OKR-y, jak wybrać priorytet, jak zdecydować czy odpowiedzialność za realizację powinna być indywidualna czy zespołowa, w jakim czasie mierzyć realizację celów, jak ustalać rytm firmy poprzez różnego rodzaju spotkania, które  mogą stać się  elementem zwinnego zarzadzania, pozwalającego reagować na bieżąco.

Szczególnym bonusem do wykładu była też lista kilkunastu pozycji książkowych, które każdy  początkujący (i nie tylko) startup-owiec, powinien przeczytać.

Dr Jan Zając, Sotrender. Przedsiębiorca, badacz, dr psychologii społecznej UW, przez 10 lat adiunkt na tej uczelni.